برای همه

همه چیز

برای همه

همه چیز

مهدی جمشیدی نوجوان نابغه ۱۲ساله خیررودکنار



واجد شرایط ورود به مسابقات نادکاپ‌صنعتی‌شریف دارای بیش از ده مدال و لوح قهرمانی از مسابقات علمی و مبتلا به هموفیلی هر کدام از ما در اطراف خود افرادی را داریم که شاید به ظاهر خاص نباشند اما درون‌شان دنیایی از جریانات موج می‌زند که شاید روزی فوران کند.
واجد شرایط ورود به مسابقات نادکاپ‌صنعتی‌شریف دارای بیش از ده مدال و لوح قهرمانی از مسابقات علمی و مبتلا به هموفیلی هر کدام از ما در اطراف خود افرادی را داریم که شاید به ظاهر خاص نباشند اما درون‌شان دنیایی از جریانات موج می‌زند که شاید روزی فوران کند. برخی از شما تمایل به کشف دنیای این‌گونه افراد را دارید یا حتی دوست دارید گپ وگفتی چند ساعته با یکی از آن‌ها داشته باشید و بدانید روزگارشان را چگونه می‌گذرانند، گذشته را چگونه گذرانده‌اند و چه تصمیم‌هایی برای آینده خود دارند. اغلب اوقات مشغله و محدودیت به شما این امکان را نمی‌دهد اما ما به جای شما این‌کار را انجام داده‌ایم. چند روز پیش همشهری میزبان یکی از این افراد خاص بود؛ کسی که از کودکی با یک بیماری خاص دست و پنجه نرم می‌کند. نوعی بیماری که شاید شما فقط نامی از آن به گوش‌تان رسیده باشد و هیچ‌گاه دردهای آن جزئی از ساعات عمرتان نبوده است. اگر علاقه‌مند هستید بد نیست با ما همراه باشید تا با خواندن این متن حضور یکی از این افراد خاص را کنار خود احساس کنید.

مهدی جمشیدی نوجوانی ۱۲ساله است که در یک خانواده متوسط در حوالی میدان خراسان به دنیا آمده. پسری پرجنب‌وجوش و فعال و بسیار باهوش. به گفته مادر آقامهدی از‌‌ همان دوران کودکی با هیچ‌کدام از اسباب‌بازی‌هایش بازی نکرده است و فقط تمام اجزای آن‌ها را آنالیز می‌کند. یک آنالیزور قوی که در این کار رتبه‌دار است. جریان گفت‌و‌گوی ما با آقامهدی از موضوع پرونده این هفته فرهنگ شهر یعنی بیماری‌های خاص شروع شد. مهدی جمشیدی متولد اول مهرماه سال۸۱ است. او چند سالی است در شمال کشور در روستایی به نام «خیرود کنار» که مابین شهرستان «نور» و «نوشهر» است در یک خانواده معمولی با دغدغه‌های مرسوم یک روستایی زندگی می‌کند که با وجود سختی‌ها و شرایط محدود، علاقه و استعداد‌هایش بر مشکلاتش غلبه کرده‌اند. جریان کودکی مهدی را از ابتدا، از زبان مادرش می‌شنویم.

خانم جمشیدی: ما اصلا نمی‌دانستیم که فاکتور۷ چیست!
مهدی در یک خانواده متوسط با پدری زحمتکش به‌دنیا آمد. به علت سختی شرایط زندگی در تهران وقتی مهدی ۸سال داشت به نوشهر نقل مکان کردیم. مهدی از‌‌ همان ابتدای کودکی دارای ضعف جسمانی بود و از سن ۲سالگی دچار تشنج و ضعف شدید بدنی می‌شد. او دائما سرماخورده و مریض بود اما هیچ‌گاه فکر نمی‌کردیم که این تشنج‌ها به دلیل وجود یک بیماری خاص باشد. مراجعه ما به پزشک هم بی‌نتیجه بود زیرا به علت تشنج‌هایی که داشت فقط نوار مغز مهدی را می‌گرفتند و هیچ‌کس برای او آزمایش پلاکت تجویز نکرده بود. پسر کوچکم نیز هر از گاهی دچار تشنج‌هایی می‌شد که بعد از آن تشنج‌ها آثار کبودی بر قسمت‌هایی از بدنش دیده می‌شد. وقتی این اتفاق تکرار شد ما بسیار نگران شدیم. آخرین باری که محمد، پسر کوچکم تشنج داشت و این کبودی‌ها دوباره ظاهر شد، حدود سه سال پیش بود. این تشنج‌ها را مهدی هم در کودکی داشت. وقتی با دکتر این موضوع را مطرح کردم زمانی که کبودی و قرمزی بدن محمد را دید اولین باری بود که آزمایش پلاکت را تجویز کرد. بعد از آن‌که جواب آزمایش آمد احتمال سرطان خون را داده بودند. من و پدر مهدی بسیار نگران شده بودیم. پس به تهران آمدیم تا آزمایش‌های نهایی را انجام بدهیم. آزمایش‌ها را انجام دادیم و با ناراحتی و نگرانی به سمت روستایمان بازگشتیم. شب و روز منتظر جواب نهایی و تماس دکتر بودیم. هیچ‌گاه یادم نمی‌رود؛ آن روز که پزشک محمد تماس گرفت و به ما گفت که فرزند شما کمبود فاکتور۷ دارد ما اصلا نمی‌دانستیم که فاکتور۷ چیست!

تا سن ۹سالگی از بیماری مهدی اطلاعی نداشتیم!
بعد از آن‌که پزشک محمد جواب‌های نهایی را به ما داد و توضیح مختصری را درباره این بیماری به ما داد، پیشنهاد کرد تا برادر محمد را برای کمک درمانی و بهبود بیماری به تهران بیاوریم و ما برای بار دوم مهدی را نیز به همراه محمد به تهران آوردیم. بعد از آن‌که مهدی را به تهران آوردیم و آزمایش‌ها را انجام دادیم متوجه شدیم که نه‌تنها مهدی هم این بیماری را دارد بلکه اوضاع و احوال بیماری مهدی از محمد وخیم‌تر است. آن زمان مهدی ۹سال داشت و ما تا سن ۹سالگی از بیماری مهدی اطلاعی نداشتیم. از‌‌ همان زمان درمان را شروع کردیم.

شروع فعالیت‌های علمی مهدی از کنار گذاشتن ورزش بود
پزشک مهدی بعد از آن‌که بیماری او را به صورت قطعی تشخیص داد و درمان مهدی شروع شد او را از انجام ورزش‌های پرتحرک منع کرد و گفت تنها ورزشی که می‌تواند انجام دهد شناست. از آن‌جا که مهدی علاقه شدیدی به ورزش‌های پرتحرک مثل آمادگی جسمانی، فوتبال و دوومیدانی داشت و همیشه در مدرسه در این ورزش‌ها رتبه‌دار بود و فوتبال را دنبال می‌کرد، با این وضعیت به سختی کنار آمد تا این‌که به او قول دادم اگر این ورزش‌ها را کنار بگذارد هر کلاسی که او دوست داشته باشد ثبت نامش می‌کنم. این را بگویم که مهدی علاقه خاصی به کارهای فنی نیز داشت و خواهرم هم که استاد روباتیک است همیشه او را در این راه تشویق می‌کرد، مهدی هم به علت علاقه استقبال می‌کرد. از مدیر مهدی خواستم تا با او صحبت کند که به جای ادامه دادن ورزش کلاس‌های علمی و روباتیک را شروع کند.

جایزه‌ای که برای مهدی خریده بودم تبدیل به طرح برگزیده جشنواره جابرابن حیان شد
یادم است یکی از روزهایی که برای درمان به تهران آمده بودیم مطابق عادت همیشگی برای مهدی یک جایزه گرفتم. مهدی از من خواست تا یکسری از وسایل که من از آن اطلاعی نداشتم را تهیه کنیم. وسایلی مثل گیربکس و آرمیچر و برگه‌های حلبی که من چون از سوابق این‌گونه فعالیت‌های مهدی اطلاع داشتم و دوست داشتم که مهدی این فعالیت‌ها را داشته باشد مخالفتی در تهیه این وسایل نکردم. مهدی با این وسایل یک ماشین کنترلی درست کرد. باورتان نمی‌شود بعد از درست کردن این ماشین مدتی بعد اجزای آن را از هم جدا کرد و در تهیه دیگر وسایل استفاده کرد. جایزه‌ای که برای مهدی خریده بودم تبدیل به طرحی شد که در مدرسه در جشنواره جابرابن حیان رتبه آورد. جشنواره جابرابن حیان یک رقابت علمی بین دانش‌آموزان دوره ابتدایی است که طی آن پژوهش‌های علمی دانش‌آموزان در قالب نمایشگاه‌های علمی ارائه و داوری شده و در سطح آموزشگاهی منطقه‌ای و استانی و کشوری برگزار می‌شود. قبل از این طرح هم یک طرح دیگری داشت که سنسور این طرح را پیدا نکرد. علاوه بر این طرح، در طرحی که در جشنواره خوارزمی امسال ارائه داد مدیر مدرسه مهدی گفت این طرح به صورت شفاهی طرح بر‌تر اعلام شده است و منتظر نتیجه کتبی آن هستیم.
یک خاطر جالب. تقریبا ۳سال پیش با مهدی رفتیم اسباب‌بازی‌فروشی کادو بخریم. چیزی که انتخاب کردیم مشکل داشت و کار نمی‌کرد. فروشنده گفت خرابه یکی دیگه رو آورد امتحان کرد. من از آقای فروشنده پرسیدم شما چیزهای خراب رو چه‌کار می‌کنید و فروشنده گفت چون جنس‌ها از چین می‌آد سرنوشت جنس‌های خراب گوشه انبار است. پرسیدم می‌تونم چیزهای خراب رو با هر قیمتی که شما فرمودید از شما خریداری کنم؟ و فروشنده هم قبول کرد. از آن روز هر زمانی که مسیر ما آن‌جا بیفتد و موقعیت مالی داشته باشیم با مهدی می‌رویم و مهدی یک چیز انتخاب می‌کند و چون سیم‌های داخلش قطع شده و کار نمی‌کند می‌آورد خانه و بازش می‌کند و تعمیرش می‌کند. حتی آقای فروشنده به مهدی پیشنهاد داد اسباب‌بازی‌های خراب را درست کند و دوباره به فروش برساند. این ‌آقا ماشین‌ها و چیزهای گرانش هم با قیمت ۵ یا ۱۰هزار تومان حساب می‌کند که من برای مهدی خریداری می‌کنم.

موفقیت او در این طرح به علت علاقه زیاد او به فوتبال بود
بعد از این‌که مهدی را در کلاس‌های روباتیک ثبت نام کردم، مسابقه‌ای در سطح شهرستان برگزار شد و طرحی که مهدی در مسابقات شهرستانی روباتیک ارائه داد رتبه اول را کسب کرد. این طرح یک فوتبالیست بود و فکر می‌کنم موفقیت او در این طرح به علت علاقه زیاد او به فوتبال بود. بعد از آن مهدی توانست مجوز ورود و شرکت در مسابقات کشوری نادکاپ دانشگاه صنعتی شریف را به‌دست بیاورد که این طرح مهدی هم آماده است و منتظر برگزاری مسابقات در زمان ۲۲اسفند هستیم. اگر این طرح برنده شود مهدی برای مسابقات جهانی به دبی دعوت می‌شود.

برای آن‌ها که همیشه بهانه‌ای برای برداشتن گام‌های بزرگ دارند
مهدی با سن و سال کمی که داشت از‌‌ همان کودکی با مشکلات و سختی‌های یک زندگی واقعی دست و پنجه نرم کرد و شاهد تمام سختی‌ها و مشکلات بود. شاید‌‌ همان سختی‌هاست که در این سن کم از او یک مرد ساخته تا برای کارهای درمانی‌اش حتی تا پاسی از شب من را همراهی کند. می‌خواهم توصیه‌ای برای آن‌ها که همیشه بهانه‌ای برای برداشتن گام‌های بزرگ دارند داشته باشم؛ من همیشه شاهد درد‌ها، مشکلات و سختی‌هایی که در حد یک کودک ۱۰ساله نیست و دغدغه‌ها و کمبود‌هایی که مهدی داشته است بوده‌ام اما هیچ‌وقت ندیده‌ام که نا‌امید شود و از هدفش دست نکشیده است.
هیچ‌گاه بهانه‌جویی نکرده و دائما در تلاش است تا روزی برای من و پدرش افتخاری باشد و من آن روز را در آینده مهدی می‌بینم. اگر بخواهم ۱۰سال دیگر مهدی را تصور کنم دوست دارم کارهای پژوهشی و تحقیقاتی انجام دهد تا این بیماری را درمان کند و هیچ کودکی این درد‌ها را همراه خود نداشته باشد.

مهدی: با مادرم هر از گاهی به دیدن بیماران هموفیلی می‌آمدیم
ابتدا کمی از این بیماری ترس داشتم چون تا به حال اسمش را هم نشنیده بودم. وقتی به مادرم گفتم به همراه او و خاله‌ام اطلاعاتی را از طریق سایت‌ها به‌دست آوردیم و کمی با این بیماری آشنا شدیم. وارد سایت کانون هموفیلی‌ها می‌شدیم و اخبار و اطلاعاتی که از آن‌ها منتشر می‌شد را می‌خواندیم. بعد از آن با مادرم هر از گاهی به دیدن بیماران هموفیلی می‌آمدیم و در بیمارستان امام‌خمینی(ره) آن‌ها را از نزدیک می‌دیدم و گاهی با آن‌ها راجع به بیماری‌شان صحبت می‌کردم تا این‌که کمی نگرانی من برطرف شد و توانستم با این بیماری کنار بیایم. البته مادرم همیشه من را همراهی می‌کرد و به من امیدواری می‌داد.

خیلی به ورزش علاقه دارم اما سه سال پیش از انجام ورزش منع شدم
من همیشه ورزش را دنبال می‌کنم و علاقه زیادی به ورزش به خصوص فوتبال دارم اما سه سال پیش از انجام ورزش منع شدم. همیشه هم در مقابل اصرار‌ها و سفارشات مادرم مقاومت می‌کنم. خب این واقعا برای من سخت است که زنگ‌های ورزش را با این همه علاقه و شوق باید تنها به دیدن بازی بچه‌ها بنشینم. گاهی به دور از چشم مادرم با دوستانم فوتبال بازی می‌کنم اما در مدرسه به علت سفارشات مادرم مدیر مدرسه اجازه فعالیت را به من نمی‌دهد.

آشنایی ما با کانون هموفیلی‌ها
زمانی که بچه‌ها را برای انجام آزمایش به تهران آورده بودم به پرستار آن آزمایشگاه سفارش کردم که فرزند من هموفیلی است تا در هنگام تزریق آمپول دقت بیشتری داشته باشد که متوجه شدم آن پرستار هم بیمار هموفیلی است. او از من پرسید برای پیگیری و پشتیبانی این بیماری به کجا مراجعه می‌کنم و کمی در این‌باره صحبت کردیم و او مرا با کانون هموفیلی‌ها آشنا کرد. آشنایی ما با کانون از جانب خانم پرستار بود که ما می‌توانیم از طریق این کانون و مراجعه به بیمارستان امام‌خمینی(ره) کارتی را دریافت کنیم و همچنین می‌توانیم اقدام به دریافت دفترچه بیماران خاص کنیم تا هزینه‌های بسیار زیاد درمانی بچه‌ها کاهش پیدا کند. زمانی که مهدی عضو کانون شد از کانون درخواست کردم او را به علت استعداد‌هایش حمایت کنند. آن‌ها نیز خواستند مهدی را از نزدیک ببینند و با فعالیت‌های او آشنا شوند.

مهدی: می‌خواهم از تمام اطرافیانم به خصوص پدرم تشکر کنم
اول باید بگویم ممنونم پدرم. ممنونم که هر روز و هر شب آرامش را به خانه ما هدیه می‌دهی تا ما به دور از هر دغدغه به زندگی ادامه بدهیم، بدون این‌که بدانیم شبانه‌روز برای امرار معاش ما چه زحمت‌هایی را به جان می‌خری. تو هیچ‌وقت اهل حرف زدن درباره مشکلاتت با ما نیستی و به تنها چیزی که فکر می‌کنی پیشرفت ماست بدون این‌که اخمی به ابرو بیاوری. می‌خواهم به او بگویم بابای خوبم، صدای خش‌خش جارو و تلاش بی‌منت و زحمت شما همه‌روزه با گذشت پاسی از نیمه‌شب در گرمای تابستان و یا در یخبندان زمستان گفتنی نیست اما چهره همیشه خندان شما روحیه‌ای مضاعف به ما می‌دهد. من درک می‌کنم که نمی‌توانی همیشه همراه ما باشی. دستان زحمتکش شما را می‌بوسم. مادرم، من همیشه مثل باری بر وجودت بودم و شاید تصور می‌شد که تحمل سنگینی این بار روزی تمام می‌شود اما هر چه می‌گذرد بیشتر می‌شود. خاله عزیزم که مشوق من در تمام موفقیت‌های من بوده و من را به سمت این ابتکارات راهنمایی و هدایت کرد. و از تمام مدیران و معلمان خوبم که بعد از غیبت‌های طولانی مرا به سطح کلاس رساندند سپاسگزارم.



http://farhang.hamshahrilinks.org/Contents/%D9%86%D9%80%D9%80%D8%A7%D8%A8%D8%BA%D9%87-%D8%B9%D9%84%D9%85-%D8%B1%D9%88%D8%A8%D8%A7%D8%AA%DB%8C%D9%83?magazineid=1039

امام محمدتقی

ابوجعفر، محمد بن علی الجواد التقی )به عربی: محمد بن علی الجواد( نهمین امام شیعیان که از وی با عنوان امام محمد تقی یا امام جواد یاد می‌کنند. کنیه‌اش «ابوجعفر» و لقب او «جواد» و «تقی» می‌باشد. وی فرزند علی بن موسی الرضا و سبیکه بوده که در ۱۰ رجب سال ۱۹۵ هجری در مدینه به دنیا آمد

همچنین شیخ صدوق نقل می‌کند که: ... الحسین بن علی بن أبی طالب علیهما السّلام قال: دخلت على رسول اللّه صلّى اللّه علیه و آله و سلّم فقال: ... و إنّ اللّه عزّ و جلّ رکّب فی صلبه [أی فی صلب أبی الحسن الرضا علیه السّلام] نطفة مبارکة، طیّبة، زکیّة، رضیّة، مرضیّة. و سمّاها محمد بن علی، فهو شفیع شیعته، و وارث علم جدّه، له علامة بیّنة و حجّة ظاهرة ... (ترجمه: راوی می‌گوید: نزد پیغمبر (ص) رفتم. گفت: خدای -عزوجل- از پشت او [امام رضا] نطفه‌ای فرخنده، پاک، نیکو، پسندیده، موردخشنودی کرده‌است و «محمد علی» نامیده‌استش. او شفیع پیروانش و وارث دانش نیایش است. دانش آشکار و حجتی و نمایان دارد..)

در تاریخ گفته‌اند که علی بن موسای رضا سال‌ها بچه‌دار نمی‌شد و امام موسی بن جعفر به وی مژدهٔ فرزندی داد. شیخ کلینی نیز نقل می‌کند: عن یزید بن سلیط الزیدی، قال: لقیت أبا إبراهیم علیه السّلام و نحن نرید العمرة ... قال لی: یا یزید! و إذا مررت بهذا الموضع و لقیته [أی علی بن موسى الرضا علیهما السّلام] و ستلقاه، فبشّره: أنّه سیولد له غلام، أمین، مأمون، مبارک ... (ترجمه: راوی گوید: می‌خواستیم به عمره رویم که امام کاظم (ع) را دیدم... به من فرمود: یزید! هنگامی که از آن‌جا گذشتی و دیدیش [امام رضا را] -که او را خواهی دید- به نوید ده که پسری خواهد زایید که امانتدار و ایمن و خجسته است ..)

امامت

هنگام کشته‌شدن علی بن موسی الرضا در خراسان، جواد حدود ۸ سال سن داشت و برای همین شیعیان آن زمان به امامت او شک کردند و در این رابطه جلسه‌های پرسش و پاسخ برگزار نمودند. محمد تقی اولین امامی بود که در خردسالی به این مقام می‌رسید. به اعتقاد شیعه رضا پیش از مرگش، او را به‌عنوان امام بعد از خود معرفی کرده بود

ازدواج

بعد از کشته‌شدن رضا و به امامت رسیدن جواد، به دستور مأمون او را از مدینه به بغداد منتقل کردند و دخترش ام‌فضل را به ازدواجش درآوردند که شیعیان این ازدواج را تحمیلی و با اهداف سیاسی می‌دانند

محمد تقی از دختر مأمون فرزندی نداشت و فرزندانش ماحصل ازدواجش با زن دیگری به نام سمانهٔ مغربیه بوده‌اند.

اصحاب

جواد با وجود فشارهای حاکمان بنی‌عباس، اصحاب و شاگردان زیادی تربیت کرد که نام آن‌ها در برخی کتب شیعه در حدود ۲۶۰ نفر ذکر شده که عبدالعظیم حسنی، ابوهاشم جعفری، ابراهیم بن مهزیار اهوازی، حسین بن سعید اهوازی، دعبل خزاعی، حسن بن محبوب سراد کوفی، اسماعیل بن بزیع و صفوان بن یحیی از معروف‌ترینشان هستند

مناظرات

محمد تقی در چند نوبت با فقیهان بزرگ زمان خود مناظراتی برگزار کرد که اغلب در مجلس خلیفهٔ وقت صورت می‌گرفت. از جملهٔ مناظرهکنندگان با او، یحیی بن اکثم (فقیه و مشاور مأمون و بعدها قاضی‌القضات مسلمین) و ابن ابی‌داود (فقیه مورد وثوق مأمون و معتصم و قاضی بغداد در زمان متوکل) بودند. نقل شده در هنگام مناظره با ابن اکثم که در زمان مأمون انجام شد، سن جواد ۹ سال بوده‌است. درخشش او در این مناظره در نوع استدلال و تکیه بر اصول فقه اسلامی چنان زیاد بود که خلیفه را به تحسینش واداشت. در مناظره با ابن ابی‌داود، معتصم حکم فقهی صادر شده از جواد را به دلیل استدلال قرآنی او بر حکم فقهی ابن ابی‌داود ترجیح داده و دستور به اجرای آن داد

مرگ مأمون

در سال ۲۱۸ هجری جواد به همراه همسرش سمانه و پسرش هادی به سفر حج رفتند که در همان سال مأمون مرد و مردم با برادش معتصم بیعت کردند. محمد تقی فرزندش را در مدینه گذاشته و خود و همسرش به عراق برگشتند رابطهٔ میان او و معتصم خوب نبود و به همین جهت خلیفه سعی می‌کرد وی را از بین ببرد.

مرگ

در مرگ جواد چند قول مشهور است که در همهٔ موارد دست‌داشتن معتصم و مسموم‌شدن او وجود دارد. یک قول می‌گوید که توسط همسرش به دستور خلیفه مسوم شده و بنابه قولی دیگر به وسیلهٔ شخصی به نام «اشناس» به دستور معتصم شربت مسومی را به وی می‌نوشانند و وی را در ۲۵ سالگی، مسموم و به قتل می‌رسانند. مرگ او در آخر ذی‌القعده سال ۲۲۰ هجری و در بغداد رخ داده‌است

آرامگاه

آرامگاه جواد در شهر کاظمین در شمال بغداد و در کنار جدش موسی کاظم است و یکی از گنبدهای این حرم متعلق به اوست. حرم کاظمین یکی از مهم‌ترین زیارتگاه‌های شیعیان در عراق به شمار می‌رود و روزانه مورد بازدید هزاران نفر قرار می‌گیرد. در نزدیکی این حرم، آرامگاه شیخ مفید )اولین مرجع تقلید شیعه بعد از غیبت کبری( خواجه نصیرالدین طوسی، سید مرتضی و برادرش سید رضی، ابن قولویه و برخی دیگر از علمای بزرگ شیعه وجود دارد.

منابع

·  عبدالرزاق موسوی مقرم، وفاة الامام الجواد(ع)، قم، انتشارات الشریف الرضی، چاپ اول، ۱۴۱۲ق، ص۷

·  قمی، شیخ عباس، أنوار البهیة [نورهای بهی (رخشان)]، ترجمة محمدمهدی اشتهاردی، قم: ناصر، ١٣٨٣.

·  ابن بابویه، محمد بن علی، عیون اخبار الرضا [چشمه‌های حدیث‌های امام رضا]، الجزء ١، تهران: نشر جهان، ١٣٧٨ (قمری)

·  کلینی، محمد بن یعقوب، کافی، الجزء ١، قم

·  Kate H. Winter. The woman in the mountain: reconstructions of self and land by Adirondack. State University of New York Press، ۱۹۸۹. ۲۰۷.

·  «هذا ابوجعفر قد اجلسته مجلسی و صیّرته فی مکانی؛ این ابوجعفر است که در جایگاه خود نشانده‌ام و در مکانم قرار داده‌ام.»( کافی، ج ۱، ص ۳۲۱. نشان امامت در کتف (کافی، ج ۱، ص ۳۲۱) لم یلد مولود اعظم برکة علی شیعتنا مثله (همان) هو مولی ابی جعفر (همان) ابوجعفر و حسین و خلیفتی فی اهلی من بعدی (روضة الواعظین ۲۰۳) بابی انت و امی انت لها (امامة) (اثباب الوصیة: ص ۲۱۱).

·  تاریخ یعقوبی، نجف، المطبعه الحیدریه، ۱۳۸۴ ه. ق، ج ۳، ص ۱۸۹

·  شیخ طوسی، رجال، الطبعة الاولی، نجف، منشورات المکتبة الحیدریة، ۱۳۸۱ ه. ق، ص ۳۹۷-۴۰۹. شیخ طوسی تعداد آنها را ۱۲۱ نفر می‌داند. مؤلف«مسند الامام الجواد» هم تعداد یاران و شاگردان امام جواد را ۱۲۱ نفر می‌داند(عطاردی، شیخ عزیز الله، مسند الامام الجواد، مشهد، المؤتمر العالمی للامام الرضا(ع)، ۱۴۱۰(ه. ق)) و قزوینی آن‌ها را جمعا ۲۵۷ نفر می‌داند(قزوینی، سید محمد کاظم، الامام الجواد من المهد الی اللحد، الطبعة الاولی، بیروت، مؤسسة البلاغ (۱۴۰۸ ه. ق)

·  ارشاد مفید ص ۲۸۳،

·  تفسیرالعیاشی، ج۱، ص۳۱۹ - موسوعه الامام الجواد (ع)، ج۲، ص ۴۱۰

·  منبع ثانویه برای هر دو منبع اولیه بالا: حیات فکری و سیاسی امامان شیعه(ع)، رسول جعفریان، ص ۴۸۲-۴۸۶

·  مروج الذهب مسعودی

·  تاریخ گزیده حمدالله مستوفی، صص ۲۰۵-۲۰۶

·  مروج الذهب، ج۳، ص ۴۶۴

·  محمد بن علی بن شهر آشوب، مناقب آل ابیطالب، قم، علامه، بی تا، ج ۴، ص ۳۸۲

·  الإرشاد, شیخ مفید، قم، نشر الموتمر العالمی لالفیه الشیخ المفید، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۲۷۳.